Avioni zbulues i marinës amerikane fluturon në 6.5 km mbi Detin e Kinës Jugore, mbi 48 km nga ishujt e kontestuar Paracel, një grup prej rreth 130 ishujsh të vegjël, më të mëdhenjtë prej të cilëve janë shtëpia e bazave ushtarake kineze. Ekipi i CNN është bërë dëshmitar i përballjes së avionit luftarak kinez me marinën amerikane.
Një zë që vjen nga një aeroport i Ushtrisë Çlirimtare Popullore (PLA), dëgjohet mbi radion e Marinës amerikane P-8 Poseidon ndërsa një ekip i CNN, të cilit i është dhënë akses i rrallë në bordin e fluturimit amerikan, dëgjon.
“Aeroplanët amerikanë. Hapësira ajrore kineze është 12 milje detare. Mos u afroni më ose do të mbani të gjithë përgjegjësinë”, thuhet në të.
Në pak minuta, një avion luftarak kinez i armatosur me raketa ajër-ajër gjurmon avionin amerikan, i vendosur në vetëm 500 metra larg nga porti i tij.
Avioni luftarak kinez ishte aq afër, sa ekuipazhi i CNN mund të shihte pilotët që kthenin kokën për t’i parë dhe mund të dallonte yllin e kuq në pendët e bishtit dhe raketat me të cilat ishte armatosur.
Lt. Nikki Slaughter, piloti i aeroplanit amerikan, përshëndet avionin PLA me dy ndenjëse, me dy motorë.
“Avioni luftarak PLA, ky është P-8A i marinës amerikane… Unë ju kam nga krahu i majtë dhe kam ndërmend të vazhdoj në perëndim. Unë kërkoj që ju të bëni të njëjtën gjë”.
Nuk ka asnjë përgjigje nga avioni luftarak kinez, i cili shoqëroi avionin amerikan për 15 minuta para se të kthehej.
Për ekipin e CNN në bordin e avionit amerikan, kjo është dëshmi e qartë e tensioneve që po shpërthejnë në Detin e Kinës Jugore dhe midis SHBA-së dhe Kinës, por komandanti i këtij misioni të marinës amerikane ka një qëndrim tjetër.
“Unë do të thosha se është një tjetër pasdite e së premtes në Detin e Kinës Jugore,” Navy Cmdr. Marc Hines i thotë ekuipazhit të CNN.
Gjatë disa viteve të fundit, Deti i Kinës Jugore është shfaqur si një pikë e madhe e mundshme e ndezjes në Azi Paqësor. Ishujt si Paracelat pranë të cilëve u kap të premten avioni i marinës amerikane, janë subjekt i pretendimeve territoriale të mbivendosura pjesërisht nga Kina, Filipinet, Vietnami, Malajzia, Brunei dhe Tajvani.
Jo vetëm që rruga strategjike ujore përmban burime të mëdha peshku, nafte dhe gazi, por rreth një e treta e transportit global kalon përmes saj, me vlerë rreth 3.4 trilionë dollarë në vitin 2016, sipas Projektit të Energjisë së Kinës të Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS). .
Kina pretendon juridiksion historik mbi pothuajse tërësinë e detit të gjerë dhe që nga viti 2014 ka ndërtuar shkëmbinj nënujorë të vegjël dhe bare rëre në ishuj artificialë të fortifikuar rëndë me raketa, pista dhe sisteme armësh, duke shkaktuar protesta nga pretenduesit e tjerë.
Ishujt Paracel, të quajtur nga Kina Ishujt Xisha, janë në pjesën veriore të Detit të Kinës Jugore, në lindje të Da Nang, Vietnam dhe në jug të ishullit Hainan të Kinës.
Kina kryen stërvitje të rregullta ushtarake në pjesën më të madhe të Detit të Kinës Jugore dhe mban një prani të madhe të rojes bregdetare dhe anijeve të peshkimit në ujërat e diskutueshme, gjë që shpesh ka nxitur tensione me fqinjët e saj.