Vendet nordike si Finlanda dhe Suedia do të konsiderojnë aplikimin për t’u bashkuar me aleancën ushtarake të NATO-s, pavarësisht paralajmërimeve nga Rusia se këto vende nuk duhet të ndryshojnë statusin e tyre aktual.
Kryeministrja finlandeze Sanna Marin tha se vendi i saj do të zhvillojë një debat për këtë çështje dhe do të marrë një vendim menjëherë më pas, ndërsa kryeministrja suedeze Magdalena Andersson iu bashkua Marin në një konferencë shtypi në Stokholm të mërkurën dhe tha se vendi i saj po konsideronte gjithashtu aplikimin për anëtarësim në NATO.
Sipas Newsweek, përcjell Telegrafi, bëhet fjalë për të dyja vendet që kanë një histori të gjatë dhe shpesh “të vështirë” me Rusinë, e karakterizuar nga Iufta dhe mosbesimi i ndërsjellë.
Vendimet për të shqyrtuar anëtarësimin në NATO duket se janë nxitur nga agresioni i vazhdueshëm i Rusisë në Ukrainë, i cili filloi më 24 shkurt dhe ka parë rreth 11 milionë ukrainas të ikin nga shtëpitë e tyre.
Ish-presidenti rus Dmitry Medvedev paralajmëroi të enjten se nëse Suedia dhe Finlanda i bashkohen aleancës ushtarake, vendi i tij mund të vendosë armë bërthamore në Baltik.
“Nëse Suedia dhe Finlanda i bashkohen NATO-s, gjatësia e kufijve tokësorë të aleancës me Federatën Ruse do të dyfishohet. Natyrisht, këta kufij do të duhet të forcohen”, tha Medvedev, i cili aktualisht është nënkryetar i Këshillit të Sigurimit Rus.
Por kërcënimet ruse mund të jenë një shqetësim i veçantë për Helsinkin, i cili ndan një kufi me Rusinë që është më shumë se 1200 kilometra i gjatë.
Madje Finlanda është pushtuar nga forcat ruse ose sovjetike tri herë që nga viti 1918.
Ekspertët që kanë folur për Newsweek sugjeruan se një sulm rus ndaj Finlandës nuk do të shkonte veçanërisht mirë për Moskën, duke përmendur vështirësitë e fundit të vendit në Ukrainë.
Shpenzimi i forcës
Dr. Stephen Biddle është një bashkëpunëtor i lartë për politikën e mbrojtjes në institutin “Council on Foreign Relations”.
Ai i tha Newsweek se një pushtim rus i Finlandës nuk do të ishte një çështje e lehtë.
“Rusia tani është pothuajse gati ‘e shpenzuar’ nga forcat e manovrimit luftarak si rezultat i operacioneve të tyre në Ukrainë”, tha Biddle.
“Atyre nuk u ka mbetur shumë për një ofensivë të madhe në Finlandë dhe çdo gjë që ata kryejnë në Finlandë ul aftësinë e tyre për të ndjekur luftën në Ukrainë”, vlerëson ai, përcjell Telegrafi.
“Ushtria e finlandezëve nuk është e madhe, por nuk është as e vogël dhe është shumë më e trajnuar dhe e motivuar se rusët”, shtoi Biddle.
Finlanda goditëse
Megjithëse operacionet ushtarake të Rusisë në Ukrainë mund të nënkuptojnë se ajo nuk mund të angazhojë forcat në një pushtim tjetër, Biddle sugjeroi se Rusia mund të ndërmarrë një formë veprimi.
“Unë mund ta imagjinoj Rusinë të godasë Finlandën me raketa, artileri ose sulme ajrore si një mënyrë për të krijuar një konflikt që do ta bënte NATO-n të kujdesshme për pranimin e Finlandës, por mendoj se ka shumë pak gjasa që Rusia thjesht të pushtojë Finlandën duke pasur parasysh gjithë këtë”, tha ai.
“Dhe unë dyshoj se Shtabi i Përgjithshëm rus nuk është i kujdesshëm për fillimin e një lufte tjetër që mund të shndërrohet lehtësisht në një tjetër ‘moçal bllokimi’ në krye të asaj me të cilën mund të përballen në Ukrainë”, shtoi Biddle.
Një histori e konfliktit
Dr. Ian Johnson është asistent profesor i historisë ushtarake në Universitetin e Notre Dame.
Ai kujtoi se forcat ruse nuk kishin mundur më parë të pushtonin Finlandën.
“Forcat ruse ose sovjetike kanë nisur tri pushtime të mëdha në Finlandë që nga viti 1918”, ka thënë Johnson për Newsweek.
“Asnjë nga konfliktet nuk rezultoi në humbje të plotë ushtarake për Finlandën, pavarësisht pabarazive të mëdha në madhësinë dhe popullsinë e dy shteteve”.
Johnson shpjegoi se Ushtria e Kuqe pushtoi Finlandën gjatë Luftës Civile Ruse në vitin 1918, por kundërshtarët e tyre, të bardhët finlandezë, “përfundimisht fituan në tre muaj luftime, i dëbuan rusët dhe krijuan Republikën moderne të Finlandës”.
Në Luftën e Dimrit të viteve 1939-40, BRSS pushtoi Finlandën “me synimin për të kapur disa rajone kufitare dhe, nëse është e mundur, për të krijuar një qeveri kukull pro-sovjetike”.
“Planet sovjetike për të pushtuar të gjithë vendin u shkatërruan pas disfatës dërrmuese ushtarake të pësuar në muajin e parë të luftës”, tha Johnson.
“Por përfundimisht, numrat superiorë sovjetikë filluan të mposhtin mbrojtjen finlandeze. Në mars 1940, qeveria finlandeze ra dakord për një traktat paqeje që i dha Stalinit atë që ai kishte kërkuar territorialisht, por e la Finlandën të pavarur”, kujton më tej ai.
Përparësi të mëdha
Të dy vendet hynë në luftë përsëri në vitin 1941 kur Finlanda sulmoi BRSS me synimin për të rifituar territorin e humbur.
Kjo ndodhi pasi Gjermania naziste nisi pushtimin e saj të Bashkimit Sovjetik të Josef Stalinit dhe sulmet ajrore sovjetike kundër qyteteve finlandeze, tha Johnson.
“Lufta e Vazhdimit, siç u bë e njohur, u shënua nga një përparim i shpejtë finlandez, i ndjekur nga lufta që zgjati deri në vitin 1944”, shpjegoi Johnson.
“Në fund, forcat finlandeze shkaktuan humbje të mëdha mbi sovjetikët, por përfundimisht u pajtuan për paqe, duke lejuar ‘heqjen’ e territorit”, tha ai.
Johnson vuri në dukje se dy luftërat “i kushtuan Finlandës 15 për qind të territorit të saj kombëtar”.
“Por Finlanda shmangu fatin e fqinjëve të saj baltik, të cilët u aneksuan nga BRSS dhe vuajtën rëndë nga duart e policisë sekrete sovjetike”, tha ai.
“Në Luftën e Dimrit dhe në Luftën e Vazhdimit, sovjetikët pësuan afërsisht gjashtë viktima për çdo viktimë finlandeze, pavarësisht avantazheve të mëdha në pajisje dhe fuqi njerëzore”.
“Morali i lartë finlandez, lidershipi efektiv, përdorimi i rrethimit dhe mbrojtja efektive e terrenit shumë të pyllëzuar të vendit ishin arsyet kryesore pas sukseseve të forcave finlandeze”, vazhdoi ai.
Andaj, nëse historia është një udhërrëfyes, një pushtim rus i Finlandës do të ishte i vështirë dhe potencialisht i kushtueshëm për pushtuesit.
Rezervat ushtarake dhe armët perëndimore
Johnson i tha Newsweek se ndërsa Finlanda ishte detyruar të “çmobilizonte pjesën më të madhe të ushtrisë së saj” kur negociatat e paqes me BRSS përfunduan në 1947, vendit iu lejua të kishte rezerva ushtarake.
“Si rezultat, Finlanda ka mbajtur rekrutim pothuajse universal, me një forcë të madhe rezervë aktive”, tha Johnson.
“Megjithëse ushtria e saj profesionale me kohë të plotë numëron vetëm 22,000 personel aktiv, afërsisht 900,000 finlandezë përbëjnë forcat rezervë të vendit”, vazhdoi ai.
“Dhe ndryshe nga Ukraina, këto forca janë të armatosura kryesisht me sisteme armësh të Evropës Perëndimore dhe amerikane, duke përfshirë tankun Leopard të prodhimit gjerman dhe F-18 Hornet të prodhuar nga SHBA”, shpjegoi Johnson.
“Forcat e armatosura ruse janë plotësisht të angazhuara në Ukrainë dhe tashmë po vuajnë mungesë të fuqisë njerëzore dhe logjistike”, vazhdoi ai.
“Por, në rast se Rusia do të tentojë një veprim ushtarak kundër Finlandës në një afat të shkurtër, historia dhe realiteti i përgatitjeve ushtarake finlandeze sugjerojnë se nuk do të shkonte mirë”, paralajmëroi Johnson.
Dështimi i Rusisë
Dr. Patrick Bury është profesor i asociuar në fushën e sigurisë në Universitetin e Bath në Mbretërinë e Bashkuar.
Ai shërbeu në ushtrinë britanike dhe më vonë punoi si analist për NATO-n.
Bury tha për Newsweek se ai priste që Finlanda dhe Suedia të pranoheshin shpejt në NATO.
“Të dy janë anëtarë të Partneritetit për Paqe të NATO-s tashmë, kështu që do të kemi një përshtatjej të organizimit dhe standardeve të NATO-s”, tha Bury.
“Suedia në veçanti, me forcat e saj të mbrojtjes relativisht të mëdha dhe të afta, shihej si një kontribues i vlefshëm kur isha në NATO”, tha ai.
“Në rast të një aplikimi zyrtar për t’u anëtarësuar, unë do të prisja që NATO t’i pranojë shpejt të dyja vendet, duke dëshmuar një tjetër dështim rus për të kuptuar plotësisht implikimet e pushtimit të saj”.
Bury vuri në dukje gjithashtu se bashkimi i Finlandës në aleancë do të rriste kufirin e NATO-s me Rusinë “me 1335 kilometra – një zonë jo e parëndësishme kur aleanca aktualisht po rimendon pozicionin e saj të forcës në krahun e saj lindor”.