Ministrja e Jashtme e Kosovës thotë se SHBA-ja është “sigurimi i jetës” i vendit.
BE-ja nuk ka qenë “mjaftueshëm serioze në parandalimin e konflikteve dhe ka humbur autoritetin në masë të konsiderueshme”. Por burimi i BE-së tha se Kosova “para së gjithash duhet të fokusohet në atë që duhet ta bëjë Kosova”.
Ministrja e Jashtme e Kosovës i ka bërë thirrje presidentit të SHBA-së, Joe Biden, dhe aleatëve të tij evropianë që të bëjnë më shumë për të parandaluar që Ballkani Perëndimor të rrëshqasë sërish në konflikt etnik, duke i akuzuar këta të fundit për humbje të besueshmërisë dhe autoritetit në rajon.
Donika Gërvalla-Schwarz tha në një intervistë ekskluzive për Newsweek se Rusia dhe aleatët e saj rajonalë – veçanërisht në Serbi dhe Bosnje dhe Hercegovinë – po shfrytëzojnë hezitimin e Bashkimit Evropian dhe po nxisin të njëjtat ndarje etnike që tërhoqën Ballkanin në dh.unë brutaIe në vitet 1990.
Ajo sugjeroi se një ndryshim i tillë po hap derën për ndikim më të madh rus dhe kinez në zemër të kontinentit evropian.
“Duke injoruar gjerësisht rreziqet në rritje, BE-ja ka humbur – dhe po humbet dita-ditës – kredibilitetin dhe autoritetin në Ballkan”, tha Gërvalla-Schwarz, vajza e aktivistit kosovaro-shqiptar Jusuf Gërvalla, i cili dyshohet se u vra nga policia sekrete e Jugosllavisë në Gjermani në vitin 1982.
“Nga njëra anë, ata kanë atë që e quajnë metodologjia e BE-së për hapjen ose moshapjen e bisedimeve të anëtarësimit me vendet e Ballkanit. Por nga ana tjetër, BE-ja nuk është mjaft serioze në parandalimin e konflikteve dhe ka humbur autoritet të konsiderueshëm duke shmangur rreptësisht adresimin e ngacmimit agresiv të Ballkanit”, shtoi Gërvalla-Schwarz, transmeton Klankosova.tv.
“Krejt dukshëm, Serbia është ajo që po sillet gjithnjë e më agresive ndaj të paktën tre fqinjëve; përkatësisht Kosovës, Malit të Zi dhe Bosnje-Hercegovinës”, tha ajo, duke akuzuar presidentin serb Aleksandar Vuçiq për ngritjen e tensioneve me dashje.
Ekspertiza e Bidenit në çështjet e Ballkanit mund të jetë jetike në zbutjen e tensioneve rajonale, tha Gërvalla-Schwarz: “Shtetet e Bashkuara janë për Republikën e Kosovës garancia e saj, sigurimi i saj i jetës”.
“Ne e dimë se Kosova ka një mik të vërtetë dhe të besueshëm në Shtëpinë e Bardhë, i cili e njeh Kosovën që nga vitet 1990 dhe që ka qenë shumë mbështetës gjatë gjithë rrugëtimit tonë të vështirë drejt lirisë dhe pavarësisë.”
Gërvalla-Schwarz hodhi poshtë gjithashtu çdo sugjerim se Shtëpia e Bardhë po ftoh raportet me kryeministrin e Kosovës Albin Kurti, administrata e të cilit thuhet se fillimisht ishte lënë jashtë listës së të ftuarve për Samitin e Demokracisë të Bidenit. Presidentja e vendit Vjosa Osmani në fund mori një ftesë.
“Na takon ne të bindim miqtë dhe aleatët tanë për hapat që po ndërmarrim në fusha të ndryshme,” tha Gërvalla-Schwarz. “Por nuk ka asnjë dyshim dhe nuk duhet të ketë; Shtetet e Bashkuara po qëndrojnë shumë fuqishëm në anën tonë.”
Një zëdhënës i Departamentit të Shtetit i tha Newsweek se të gjitha ftesat e Samitit të Demokracisë u dorëzuan dhe u njoftuan në të njëjtën ditë; 12 nëntor.
“Ne duam të angazhohemi, të inkurajojmë ndryshime pozitive dhe të mësojmë nga përvoja e përbashkët”, tha zëdhënësi. “Ne presim me padurim zotimet që do të sjellë Kosova në Samit dhe të punojmë me qeverinë, shoqërinë civile dhe gjithë popullin e Kosovës për zbatimin e këtyre zotimeve.”
Kur Kosova shpalli pavarësinë nga Serbia në vitin 2008, shumica e saj shqiptare – që përbën mbi 90 përqind të popullsisë – ishte kryesisht në favor, pavarësisht protestave nga pakica e vogël serbe, e cila përbën më pak se 2 përqind të popullsisë.
Deri më tani, 117 shtete e kanë njohur Kosovën. Këto nuk përfshijnë Serbinë, Rusinë ose Kinën.
Pa njohje reciproke, mosmarrëveshjet e gjata mund të rriten shpejt. Së fundmi, trupat janë vënë në gatishmëri të lartë në të dyja anët e kufirit Kosovë-Serbi për shkak të mosmarrëveshjes për targat.
Që kur Kosova shpalli pavarësinë, Serbia ka kërkuar që makinat që kalojnë kufirin nga Kosova duhet të kenë targa të Serbisë. Në fillim të këtij viti, Kosova bëri presion për barazi, duke bllokuar automjetet serbe që të hyjnë në Kosovë, nëse ato nuk vendosin targa të lëshuara nga Prishtina.
Mijëra serbë etnikë protestuan në kufi, të zemëruar me përpjekjen e perceptuar të Kosovës për të legjitimuar veten si një shtet i pavarur. U hodhën granata, u dogj zyra e regjistrimit të automjeteve në Kosovë dhe Serbia vendosi forcat speciale në pikat kufitare.
“Ne jemi shumë të shqetësuar sepse gjuha në Serbi ka ndryshuar shumë”, tha Gërvalla-Schwarz për Newsweek. “Ka pasur raste kur mund të kishit pasur përshtypjen se Serbia po përpiqet të ketë marrëdhënie më të mira me të gjithë fqinjët e saj. Por kjo ka ndryshuar vitet e fundit me presidentin Vuçiq. Serbia tani po kërcënon hapur fqinjët me Iuftë.”
Gërvalla-Schwarz akuzoi Serbinë se edhe në Bosnje dhe Hercegovinë po mbjell trazira. Atje, përfaqësuesi presidencial serb Milorad Dodik po kërcënon me një marrëveshje multietnike për ndarjen e pushtetit dhe të tërheqë Republikën Srpska – entitetin e dominuar nga serbët që përbën një pjesë të Bosnjës – nga institucionet kombëtare, duke përfshirë forcat e armatosura.
“Ne jemi vërtet të shqetësuar për atë që mund të ndodhë atje në janar të vitit 2022 me rastin e 30-vjetorit të krijimit të asaj që ata e quajnë Republika Srpska, e cila në fakt u themelua mbi gjenocid”, tha Gërvalla-Schwarz.
“Udhëheqësi nacionalist serb Milorad Dodik ka kërcënuar se do ta ndajë këtë entitet nga pjesa tjetër e Bosnjës. Çdo vëzhgues e di se Dodik mbështetet fuqishëm nga Serbia dhe Rusia dhe se kjo treshe po paralizon funksionimin e Bosnjës si shtet për dekada të tëra.”
“Po pyes veten nëse dhe si do të reagojë komuniteti ndërkombëtar. Nëse do të ketë mungesë vullneti dhe kërkesa të qarta ndaj Dodikut dhe Vuçiqit, Perëndimi mund të jetë i sigurt se gjuha dhe politika agresive në Serbi nuk do të ndryshojë dhe se 9 janari – që shënon një 30 vjetor simbolik të themelimit të Republika Srpskas – mund të bëhet një ditë që mund të ndryshojë të gjithë rajonin e Ballkanit.”
Ministria e Punëve të Jashtme e Serbisë i tha Newsweek se kundërshton çdo akuzë për agresion ose nxitje të ndarjeve etnike rajonale.
“Nuk ka njeri në Ballkanin Perëndimor më të aftë për të ruajtur paqen, stabilitetin dhe qetësinë sesa Republika e Serbisë”, tha një zëdhënës i ministrisë.
“Ne kemi parë, për fat të keq, që nga shtatori disa raunde të përshkallëzimit të rrezikshëm në veri të Kosovës dhe Metohisë,” shtoi zëdhënësi, duke iu referuar Kosovës me emrin e përdorur kur zona ishte pjesë autonome e Serbisë Jugosllave.
“Asnjëra prej tyre nuk është iniciuar nga Serbia a nga popullata vendase serbe, por vetëm nga veprimet e dh.unshme të njëanshme dhe të paprovokuara të njësive të militarizuara të policisë shqiptare të Kosovës”.
Rusia në zemër të Evropës
Gërvalla-Schwarz tha se ndikimi rus është i qartë përgjatë kufirit të Kosovës dhe pretendoi se lidhjet tradicionalisht të ngushta të Serbisë me Moskën mund të përbënin një kërcënim për sigurinë kolektive evropiane.
“Ata fluturuan avionë Iuftarakë MiG-29 afër kufirit tonë dhe ambasadori rus u shfaq së bashku me ministrin serb të mbrojtjes për të shprehur mbështetjen e tij për atë kërcënim ushtarak,” tha Gërvalla-Schwarz në lidhje me bllokimin e fundit të targave.
“Nuk është vetëm Serbia. Përmes përfaqësueses së saj Serbisë, prania ruse është shumë, shumë afër kufirit tonë.”
Ndikimi i Rusisë është gjithnjë e më i dukshëm edhe në arsenalet serbe. Beogradi rriti shpenzimet e tij për armë me rreth 70 për qind midis vitit 2015 dhe 2021; Rusia dhe aleatët e saj në Bjellorusi kanë siguruar 10 avionë Iuftarakë MiG-29, rreth 30 tanke dhe automjete të tjera të blinduara dhe disa helikopterë.
Vuçiq ka hedhur poshtë shqetësimet për programin e armatimit të Serbisë. “Nëse dikush mendon se ne duhet t’i kërkojmë SHBA-së ose BE-së të vendosin për armët tona, le ta shfuqizojmë shtetin tonë”, tha presidenti serb në hapjen e panairit të armëve në tetor në Beograd.
Forca e Kosovës prej 3,800 trupash të NATO-s – e njohur si KFOR – mbetet një mburojë jetike kundër tensioneve ndërkufitare. Gërvalla-Schwarz tha: “Populli ynë mund të flejë qetë vetëm për shkak të pranisë së KFOR-it.”
“Përndryshe ne nuk do të ndiheshim të sigurt në këtë moment: kur armët dhe trupat po bëhen gjithnjë e më të përhapura, kur mbështetja ruse dhe [shpërqendrimi] nëpërmjet Serbisë në Ballkan po bëhet gjithnjë e më i përhapur. Për të mos përmendur përpjekjet agresive për shtrembërim nga mediat ruse dhe aktivitetet e tjera ruse në Ballkan”.
“Nuk është ide e mirë që Vuçiq dhe Putin të rrisin agresionin për shkak të këtyre trupave të KFOR-it të NATO-s.”
Por KFOR-i është në Kosovë për të na mbrojtur nga kërcënimet ushtarake konvencionale. Forca e vogël nuk është e pajisur për të trajtuar Iuftën hibride dhe të informacionit që është bërë pjesë rutinë e konflikteve me intensitet të ulët midis fuqive të mëdha botërore.
“Opsionet tona janë mjaft të kufizuara”, tha Gërvalla-Schwarz, megjithëse pretendoi se përpjekje të tilla kanë ndikim të kufizuar, “sepse njerëzit tanë e dinë se çfarë përfaqëson Rusia e Putinit”.
“Kombe shumë më të mëdha në Bashkimin Evropian kanë vuajtur nga ajo propagandë hibride nga Rusia për një kohë të gjatë. Efektet e saj në demokracitë perëndimore janë të matshme. Në rastin tonë, ne jemi mjaft efektivë në parandalimin e Rusisë dhe Serbisë që të dëmtojnë vendin tonë. Por kjo është e ndryshme në pjesët e tjera në Ballkan”.
“Propaganda mediatike serbe dhe ruse është mjaft e sofistikuar. Ne kemi besim, por një vend i vogël si i yni nuk mund ta ndalë i vetëm këtë Iuftë digjitale të lajmeve të rreme, bot-ëve dhe suImeve hakere. Ne evropianët duhet të bashkohemi dhe të mbrohemi në Iuftën kundër këtyre akteve agresive.”
Ministria e Jashtme e Serbisë tha për Newsweek se blerjet e saj të armëve janë të natyrës mbrojtëse dhe hodhi poshtë çdo sugjerim se ishte përfshirë në fushata dezinformuese ose metoda të tjera të Iuftës hibride.
“Republika e Serbisë është një vend ushtarakisht neutral, siç parashikohet në rezolutat e miratuara nga Asambleja jonë Kombëtare dhe preferohet nga shumica dërrmuese e qytetarëve tanë”, tha ministria.
“Kjo nuk do të thotë se ne e konsiderojmë NATO-n ose ndonjë aleancë tjetër ushtarake armikun apo edhe rivalin tonë. Megjithatë, duke qenë se nuk jemi pjesë e asnjë sistemi të mbrojtjes kolektive, ne kemi një përgjegjësi të pandarë për të ofruar siguri në emrin tonë.”
“Kjo është arsyeja pse ne angazhohemi në modernizimin dhe pajisjen e forcave tona të armatosura në bashkëpunim me partnerë të ndryshëm ndërkombëtarë, nga Rusia dhe Kina, në Francë, Spanjë dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, pa u shqetësuar për kufizimet gjeopolitike.”
“Në fakt, pajisjet që ne po marrim nga Rusia janë ekskluzivisht mbrojtëse. Forcat tona të armatosura i shërbejnë një qëllimi të përbashkët për të larguar agresorët e mundshëm dhe nuk përfaqësojnë një kërcënim për asnjë nga fqinjët tanë.”
Zëdhënësi vazhdoi: “Ne nuk jemi të angazhuar në përhapjen e dezinformatave për situatën në Kosovë dhe Metohi, jo vetëm sepse ne e konsiderojmë një sjellje të tillë joetike dhe joefektive, por edhe sepse nuk kemi nevojë për të me një mori faktesh të jetës reale që presin të prezantohen para një audience ndërkombëtare.”
Kosova, tha Ministria e Jashtme serbe, po bllokon kthimin e serbëve që u larguan duke Iuftuar në vitet 1990 dhe në fillim të viteve 2000 dhe po refuzon të zbatojë dispozitat e Marrëveshjes së Brukselit të vitit 2013, të dizajnuara për të normalizuar lidhjet ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës.
“Është e përshtatshme për të hequr vëmendjen nga dështime të tilla të mëdha nga disa gjeopolitika të sajuara”, tha ministria e jashtme. “Kjo të sjell ndërmend fjalinë e famshme të Samuel Johnson që synonte të kundërshtonte patriotizmin e rremë, por në këtë rast liderët shqiptarë në Prishtinë po përdorin gjeopolitikën si strehën e tyre të fundit”.
Ministria e jashtme ruse, e cila nuk e njeh Kosovën si shtet të pavarur, refuzoi kërkesën e Newsweek për një koment të regjistruar mbi akuzat se po nxit tensione në Ballkanin Perëndimor.
Në tetor, zëdhënësja e Ministrisë së Jashtme Maria Zakharova fajësoi “agjentë-provokatorët” kosovarë për tensionet përgjatë kufirit me Serbinë, duke akuzuar agjentë të linjës së Prishtinës për “kryerje të akteve të turpshme, absurde dhe, deri diku, agresive”.
Në një konferencë tjetër, Zakharova tha se forcat kosovare ishin të angazhuara në “plane agresive” për të pastruar zonat serbe nga banorët joshqiptarë “duke krijuar kushte të padurueshme të ekzistencës për ta”.
Administrata Biden u zotua të jetë e ashpër ndaj Rusisë, veçanërisht në lidhje me operacionet hibride dhe dezinformuese që kanë minuar demokracitë amerikane dhe demokracitë e tjera perëndimore në vitet e fundit.
Një zëdhënës i Departamentit të Shtetit tha për Newsweek se SHBA-ja “është krenare për mbështetjen tonë të gjatë për sovranitetin e Kosovës dhe zhvillimin e saj si një demokraci e pavarur, multietnike, si dhe për reformat e Kosovës në mbështetje të qëllimeve të saj për paqe, prosperitet dhe integrim më të thellë evropian dhe euroatlantik”.
“Është e qartë se Rusia nuk i mbështet objektivat strategjike që Kosova dhe vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor i kanë parashtruar vetes”, shtoi zëdhënësi.
“Në Kosovë, si dhe në rajonin e Ballkanit në përgjithësi, ne jemi të shqetësuar se dezinformatat nga burime ruse dhe të tjera janë destabilizuese dhe rrezikojnë të ndezin më tej tensionet.”
Rruga e vështirë drejt Brukselit
Ndërsa vendet e Ballkanit Perëndimor vazhdojnë ta bëjnë fajtore njëra-tjetrën, BE-ja dhe SHBA-ja po përpiqen të rrisin gjurmën e tyre rajonale, të kujdesshme ndaj rritjes së ndikimit rus dhe kinez atje.
Kina, në veçanti, ka derdhur para në rajon, duke mbështetur projekte të mëdha infrastrukturore si pjesë e iniciativës së saj “Një brez dhe një rrugë” (Belt and Road Initiative). Serbia ka qenë qendrore në këtë shtytje dhe Beogradi dhe Pekini po thellojnë lidhjet politike dhe ekonomike.
Ashtu si Rusia, edhe Kina nuk e njeh pavarësinë e Kosovës.
“Në Kosovë nuk do të gjeni as investime kineze dhe as ruse”, tha Gërvalla-Schwarz, megjithëse vuri në dukje se rajoni më i gjerë po bëhet një teatër për përballjen midis demokracisë liberale dhe autoritarizmit.
“Nuk është hera e parë që jemi në pikën e një përplasjeje të fuqive të mëdha konkurruese. Ajo që vërtet nevojitet është që partnerët që mbrojnë demokracinë e vërtetë duhet të identifikojnë dhe mbështesin partnerët e tyre vërtet të besueshëm në Ballkan. Dhe ata duhet ta bëjnë mbështetjen e tyre më të dukshme”.
Zgjerimi i BE në juglindje është një mënyrë për ta bërë këtë. Kosova, Serbia dhe fqinjët e tyre janë të gjithë në rrugën e anëtarësimit në BE, por procesi ka qenë më i ngadalshëm nga sa pritej. Për disa, hezitimi i BE-së në zgjerimin e Ballkanit Perëndimor është dëshmi e mëtejshme se rajoni nuk është prioritet i Brukselit.
Në shtator, ndërsa vizitonte Bosnje-Hercegovinën, presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, u përpoq të lehtësonte shqetësimet për procesin e vonuar të anëtarësimit.
“Bosnja dhe Hercegovina dhe i gjithë Ballkani Perëndimor i përkasin Bashkimit Evropian”, tha ajo në një ndalesë në hapjen e urës Svilaj që lidh Bosnjën veriore me Kroacinë. “Është në interesin tonë të përbashkët, por gjithashtu besoj se është edhe fati ynë”.
Dhe në tetor, presidenti i Këshillit Evropian, Charles Michel, tha në një samit të BE-së – Ballkanit Perëndimor në Slloveni se “ky rajon ka një rëndësi strategjike për BE-në”. Blloku premtoi gjithashtu 9 miliardë dollarë shtesë për rajonin si pjesë e një plani të ri zhvillimi dhe investimi.
Por jo të gjithë janë të bindur. “E vërteta është se për dekada tani, Ballkani nuk ka qenë në të vërtetë një fokus i Bashkimit Evropian,” tha Gërvalla-Schwarz.
“Por në fakt është një pjesë shumë e natyrshme e Evropës – nëse shikoni një hartë, shihni se Ballkani është një pjesë integrale e kontinentit evropian, një lloj ishulli i rrethuar nga BE-ja dhe NATO-ja. Pra, mendimi që thjesht mund ta injoroni Ballkanin dhe që kjo mund të funksionojë mirë për BE-në dhe NATO-n është dëshmuar si diçka mjaft naive.”
Kosova dhe Serbia kanë ambicie të përbashkëta për BE, por Prishtina po akuzon Beogradin për dyfytyrësi. “Për shumicën dërrmuese të popullit tonë, Vuçiq – i cili duket se është partner për disa në BE – është vetëm kukull e Putinit”.
“Rusia i është afruar pjesërisht BE-së nëpërmjet përfaqësuesve të saj. Ky zhvillim nuk përbën kërcënim vetëm për Kosovën, por për BE-në në tërësi. Dhe disa vende të BE-së nuk e shohin atë kërcënim aq qartë sa duhet.”
“Deri më tani qeveria serbe dhe aleatët e saj po e mashtrojnë BE-në. Nga njëra anë bëjnë sikur duan të hyjnë në BE dhe për këtë marrin miliarda euro nga BE-ja. Nga ana tjetër po luajnë me BE-në. Ata kanë hyrë në bashkëpunim të rrezikshëm me Kinën, Rusinë, madje blejnë armë nga Rusia dhe Kina”.
“Pikëpamja jonë është e qartë këtu: thjesht nuk mund t’i zgjedhësh të dy opsionet.”
“Është e paqartë nëse është një naivitet nga ana e BE-së ose nëse janë duke planifikuar vërtet ta marrin Serbinë duke dhënë miliarda në Serbi dhe duke luajtur të verbrin kur shkelen vlerat thelbësore evropiane si demokracia, sundimi i ligjit dhe zhvillohen kritere të tjera të rëndësishme.”
Peter Stano, zëdhënësi kryesor për çështjet e jashtme të BE-së tha për Newsweek se blloku mban “komunikim të rregullt dhe kanale të përshtatshme me Kosovën, Serbinë apo Bosnje-Hercegovinën për t’u marrë me të gjitha çështjet që lidhen me marrëdhëniet e tyre me BE-në dhe rrugën e tyre evropiane”.
“Nuk mund të diskutohet për angazhimin e BE-së ndaj Ballkanit Perëndimor në përgjithësi dhe ndaj partnerëve tanë individualë atje”, shtoi Stano. “Askush nuk ka investuar më shumë energji dhe burime në rajon sesa BE-ja për t’i ndihmuar ata me procesin e transformimit, reformat dhe avancimin drejt BE-së.”
Një zyrtar i lartë i BE-së, i cili nuk donte të shprehej publikisht, tha për Newsweek: “Të gjithë, duke përfshirë Ministren e Jashtme të Kosovës, kanë të drejtë të kenë mendimin dhe vlerësimet e tyre, edhe nëse ato mund të mos pasqyrojnë realitetin.”
“Përfaqësuesit e Kosovës në radhë të parë duhet të fokusohen në atë që Kosova duhet të bëjë në vend që të investojnë energjinë e tyre për të folur për Rusinë, Serbinë, etj.
“Për momentin presim nga Kosova që realisht të angazhohet në mënyrë konstruktive në dialogun e lehtësuar nga BE-ja për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë, pasi së fundmi kemi parë shumë pak konstruktivitet atje nga Prishtina.”
Serbia, së bashku me Malin e Zi si shteti më i avancuar në Ballkanin Perëndimor në rrugëtimin e pranimit në BE, tha se anëtarësimi në bllok “është qëllimi më i rëndësishëm i politikës së jashtme të Serbisë”.
“Ndërsa po ecim drejt tij, duke qenë një vend kandidat për në BE në një fazë të avancuar të negociatave për anëtarësim, ne gradualisht po rrisim nivelin e përafrimit të politikës sonë të jashtme me politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë të Bashkimit Evropian”, tha Ministria e Jashtme e Serbisë për Newsweek.
“Marrëdhënia jonë me Federatën Ruse karakterizohet nga lidhje historike dhe kulturore, bashkëpunim pragmatik dhe mbështetje reciproke në arenën ndërkombëtare”, shtoi zëdhënësi.
Ministria e jashtme serbe tha se ishte e përkushtuar ndaj kompromisit politik me Kosovën, “sado e dhimbshme dhe e komplikuar të jetë arritja e tij”.
“Ne jemi plotësisht të përkushtuar ndaj dialogut dhe heqim dorë nga çdo zgjidhje e imponuar që synon një rezultat binar që i ngjan një loje me rezultat zero”, tha zëdhënësi.
“Konflikti i Kosovës dhe Metohisë ka rrënjë shumë të thella historike, por ka të bëjë pothuajse ekskluzivisht me serbët dhe shqiptarët që banojnë në krahinë dhe definitivisht nuk është pjesë e ndonjë skeme të madhe gjeopolitike.
“Sado e përshtatshme që mund të jetë për disa të imagjinohet një ndarje gjeopolitike, vetëm për hir të paraqitjes së tyre duke qëndruar në “anën e duhur”, kjo lloj ndarje thjesht nuk ekziston në rajonin tonë.”
Edhe SHBA-ja po kërkon të rrisë ndikimin e saj në rajon dhe të tërheqë kombet në konflikt në Perëndim. Angazhimi amerikan në Ballkanin Perëndimor është një qëllim dypartiak dhe administrata e ish-presidentit Donald Trump u lavdërua për suksesin e saj në sigurimin e një marrëveshjeje të normalizimit ekonomik ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit në vitin 2020.
Megjithatë, marrëveshja nuk përfshinte njohjen serbe për Kosovën, e cila mbetet pengesa më e rëndësishme për normalizimin dhe bashkëpunimin e vërtetë.
Zëdhënësi i Departamentit të Shtetit tha për Newsweek se administrata e Bidenit do të përcaktojë një rrugë të ngjashme: “Sekretari Blinken e ka bërë të qartë se ne synojmë të vazhdojmë mbi përparimin që ka bërë administrata e mëparshme në Ballkan; ai lavdëroi veçanërisht përpjekjet e administratës së mëparshme për të normalizuar marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.
“Shtetet e Bashkuara mbeten të bindura se një marrëveshje gjithëpërfshirëse, e detyrueshme e normalizimit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, e cila hedh themelet për bashkëpunim të qëndrueshëm dhe prosperitet, do të përqendrohet në njohjen reciproke.
“Sa më shpejt të mbyllet ky kapitull, aq më shpejt qytetarët si në Kosovë ashtu edhe në Serbi do të shohin vende të reja pune dhe mundësi investimi në turizëm, energji, infrastrukturë, teknologji dhe sektorë të tjerë si rezultat i bashkëpunimit ndërkufitar.
Ndërkohë, Shtëpia e Bardhë duhet të ndjekë një vijë të hollë mes mbështetjes tradicionale për Kosovën, bashkëpunimit të zgjeruar me Serbinë dhe parandalimit rajonal të Rusisë dhe Kinës.
“Shtetet e Bashkuara respektojnë sovranitetin e Serbisë dhe politikën e saj të neutralitetit ushtarak. Prioriteti ynë strategjik për Serbinë është i njëjtë me prioritetin strategjik të Serbisë: Rritja e integrimit perëndimor dhe pranimi përfundimtar në BE,” tha zëdhënësi i Departamentit të Shtetit.
“Harmonizimi progresiv i politikave të jashtme dhe të mbrojtjes të Serbisë me ato të BE-së është jashtëzakonisht i rëndësishëm për Serbinë për të arritur qëllimin e saj të pranimit në BE. Zgjedhjet e prokurimit ushtarak të Serbisë mund të ndikojnë në aftësinë e saj për të harmonizuar politikat e saj të mbrojtjes me BE-në dhe kjo është një çështje që ne po e monitorojmë nga afër.”
“Shtetet e Bashkuara po punojnë ngushtë me Serbinë për të përmirësuar bashkëpunimin tonë të sigurisë, duke përfshirë mbajtjen e rregullt të trajnimeve dhe ushtrimeve të përbashkëta ushtarake dhe zhvillimin e kapacitetit të Serbisë për të kontribuar në operacionet paqeruajtëse të BE-së dhe OKB-së.
“Ne kemi rritur kompleksitetin dhe shpeshtësinë e këtyre ushtrimeve”.