Demokracia është në rrezik në vendet e Ballkanit që kërkojnë të anëtarësohen në Bashkimin Evropian, me Bosnjën që është një shqetësim të veçantë, paralajmëron ministri i jashtëm i Kroacisë, ndërsa kryediplomati i BE-së premtoi të ringjallë ofertën e anëtarësimit të Maqedonisë së Veriut.
Një krizë politike në Bosnje, dhuna sporadike midis Kosovës dhe Serbisë dhe paqëndrueshmëria politike në Mal të Zi dhe Maqedoninë e Veriut – në sfondin e një procesi të bllokuar të zgjerimit të BE-së – rrezikojnë të gërryejnë vitet e përparimit në rajon.
“Situata në Ballkanin Perëndimor po përkeqësohet, ndarjet po thellohen … ne shohim gjithashtu kërcënim për demokracinë,” u tha gazetarëve, Ministri i Jashtëm Grlic Radman.
Ai paralajmëroi gjithashtu kundër thirrjeve për separatizëm në Bosnje. “Veprimet që i bëjnë jehonë viteve 1990 duhet të ndalen”, shtoi ai, duke iu referuar konflikteve etnike të asaj dekade pas shpërbërjes së Jugosllavisë.
Sipas një note diplomatike të parë nga Reuters, ministrat e jashtëm të BE-së në takimin në Bruksel u informuan për një situatë politike “gjithnjë e më sfiduese” në Ballkan.
“Mbështetja publike për integrimin në BE po zvogëlohet dhe retorika nacionaliste përjashtuese dhe politikat e identitetit po fitojnë vrull”, thuhej në notën diplomatike të qarkulluar mes 27 shteteve të BE-së.
Strategjia e BE-së për të sjellë Serbinë, Kosovën, Bosnje-Hercegovinën, Malin e Zi, Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut në BE ka nevojë për një moment të ri, thuhet në shënim, në njohjen e përpjekjeve 18-vjeçare për të futur vendet në bllok.
Bosnja po përjeton krizën e saj më të rëndë politike që nga fundi i luftës në vitet 1990, duke ringjallur frikën për një konflikt të ri pasi serbët e Bosnjës në fund të korrikut bllokuan punën e qeverisë qendrore.
Gjermania kërcënoi të premten se do të shkurtojë mbështetjen financiare për Bosnjën, duke etiketuar thirrjet për ndarje të pjesëve të Bosnjës ose dobësimin e shtetit ballkanik si “të papërgjegjshme dhe të papranueshme” dhe duke emëruar udhëheqësin serb të Bosnjës Milorad Dodik si një fajtor të veçantë.
Sipas marrëveshjeve të paqes të Dejtonit të sponsorizuara nga SHBA që i dhanë fund luftës shkatërruese të viteve 1992-1995, Bosnja u nda në dy rajone autonome – Republika Serbe dhe Federata e dominuar nga kroatët dhe boshnjakët myslimanë, të lidhur nga një qeveri e dobët qendrore.
Kushtetuta e vendit është pjesë e marrëveshjes së paqes.
Pasi kryeministri i Maqedonisë së Veriut Zoran Zaev shmangu votën e mosbesimit javën e kaluar, shefi i politikës së jashtme të BE-së Josep Borrell tha në Twitter se bisedimet zyrtare për anëtarësimin në BE duhet të fillojnë së shpejti. Bullgaria është kundër anëtarësimit të Maqedonisë së Veriut për arsye gjuhësore dhe kulturore.
“Qëndrimi ynë mbetet i pandryshuar: Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria kanë arritur qëllimet dhe ne presim që të mbajmë Konferencat e para Ndërqeveritare sa më shpejt të jetë e mundur”, tha Borrell, duke iu referuar bisedimeve për anëtarësim. [Reuters]