Ish-analisti i lartë i inteligjencës për Agjencinë Qendrore të Inteligjencës (CIA), David Kanin ka shkruar një analizë për situatën politike në Kosovë.
Kanin i cili është profesor ndihmës i marrëdhënieve ndërkombëtare në Universitetin e Johns Hopkins, ka treguar për disa marrëveshje në mes të Kryetarit të Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK), Isa Mustafës dhe tashmë ish-presidentit të vendit, Hashim Thaçi.
Më poshtë është shkrimi i plotë i David Kanins:
Padia ndaj Hashim Thaçit, shkatërron diplomacinë e motivuar-politikisht në muajt e fundit.
Hashim Thaçi dhe Isa Mustafa kishin bërë një marrëveshje për të rrëmbyer politikën e Kosovës dhe për ta dëbuar Albin Kurtin nga posti i kryeministrit i cili i fitoi zgjedhjet e fundit dhe për të arritur ata një marrëveshje me Beogradin që do të ishte e tmerrshme për Kosovës, por e shkëlqyer për ambiciet e tyre politike.
Thaçi dhe Avdullah Hoti, kryeministri i butë i zgjedhur nga bosët politik, do të lejonin një të dërguar amerikan për të orkestruar një rezultat që më shumë kishte të bënte me interesat politike të ShBA-së sesa të atyre kosovare.
Pastaj gjykata ndërkombëtare e krijuar për të hetuar krimet e Iuftës të supozuara të kryera nga ish-anëtarë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës vendosi ta tërheqë Thaçin në bankën e të akuzuarve para se ai të mund të zhvillonte një bisedë tjetër të diskutueshme me shokun e tij, Aleksandar Vuçiq.
Ky veprim kishte një lloj kuptimi logjik.
Të gjitha palët në takimin që supozohej të mbahet në Uashington më 27 qershor po vepronin në interesin e tyre. Pse duhet që Gjykata të heqë dorë nga një mundësi për t’iu përgjigjur kritikave që ajo – si gjykata komplotuese ndërkombëtare për kr.imet e Iuftës në ish-Jugosllavi – ishte kryesisht e angazhuar në koreografi që kërkon shumë kohë dhe sigurisht që do të rezultojë në një performancë të dobët?
Përgjigja e heshtur nga Prishtina, Beogradi dhe Uashingtoni sugjeroi që Gjykata e luajti mirë këtë.
Askush nuk do të sulmonte shenjtërinë e asaj që kalon si një proces ligjor. Edhe një administratë amerikane që ka qenë më shumë se pak skeptike ndaj çdo aktiviteti politik, diplomatik, tregtar dhe ligjor që nuk është bërë në Amerikë nuk e ka të arsyeshme për të reaguar ndaj një ngjarje me rëndësi të vogël për politikën e brendshme amerikane.
Vuçiq nuk kishte nevojë për një takim. Ai mund të qëndronte në qendër të vëmendjes të siguruar nga mundësitë në Moskë dhe Bruksel.
Dhe udhëheqja e copëtuar kosovare nuk kishte ku të shkonte. Përpjekja për të hartuar një marrëveshje me Vuçiqin shënoi përpjekjen e plotë të Thaçit për të mbetur i rëndësishëm në politikën e Kosovës përtej fundit të mandatit të tij si President.
Nga ana e tij, Mustafa do të ishte barazuar edhe me Thaçin si një rregullues politik dhe do ta kishte përdorur atë status për t’u përpjekur të bëhej edhe më i fuqishëm pasi Thaçi të largohej nga posti. Në Kosovë, si shumë vende të tjera, institucione të tilla si kushtetuta, partitë politike dhe parlamentet kanë shumë më pak rëndësi sesa shfaqjet personale dhe reputacioni i bazuar në besim i figurave individuale të pushtetit. Një marrëveshje me Serbinë e bekuar nga amerikanët do të prishte aritmetikën parlamentare që kishte prodhuar qeverinë e harruar të Hotit.
Vendimi i Hotit për të mos shkuar në Uashington më 27 qershor – përballë një pretendimi fillestar të ShBA-së që ai do të bënte, gjithashtu ishte e parashikuar.
Kosova shmangu një plumb.
Vuçiq e kishte bërë të qartë se ai nuk do të pranonte ta njihte pavarësinë e Kosovën dhe palët e tjera nuk bënë asnjë përpjekje për ta bërë atë ta bëjë këtë. Një marrëveshje e mundshme me të cilën Kosova do të hiqte tarifat e Ramush Haradinajt në këmbim të marrëveshjes së Beogradit për të pezulluar përpjekjen e saj për të bindur vendet që e kanë njohur Kosovën të mos-njohin se nuk do të kishte bërë asgjë për të zgjidhur mosmarrëveshjen mbi sovranitetin e Kosovës.
Nëse Serbia do të kishte hedhur poshtë tërheqjen e kundërshtimit të saj për anëtarësimin kosovar në organizatat ndërkombëtare, marrëveshja përsëri do të ishte e keqe për Prishtinën.
Edhe një ulëse e Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara do të bënte një Kosovë më pak të njohur botërisht aq pak sa anëtarësimi në Këshillin e Sigurimit të KB bëri për Tajvanin, i cili kurrë nuk ishte në gjendje të shkundte statusin e tij si pjesë e Kinës.
Vëmendja e Kosovës tani duhet të zhvendoset në shtëpi.
Thaçi mbetet President për tani, por problemet e tij ligjore nuk do të bëjnë për të atë që gjykimet e shumta për akuzat e kr.imeve të Iuftës bënë për Haradinaj. Megjithëse shqiptarët në Kosovë dhe pjesa tjetër e universit shqiptar po mblidhen për mbrojtjen e tij dhe për mbrojtjen e ish-Iuftëtarëve të tjerë të UÇK-së të kapur në rrjetën e Gjykatës, Thaçi nuk ka gjasa të ndalojë rënien e tij politike. Njerëzit e rinj janë të paduruar për të zëvendësuar brezin e kohës së Iuftës në rrjetet e partive politike të tjera të patronazhit të tij dhe të vendit.
Pavarësisht rrëzimit të qeverisë së tij, Kurti dhe Vetëvendosje mbajnë një shumicën e mundshme të mbështetjes popullore. Gjatë periudhës së tij të shkurtër si Kryeministër, Kurti vuri një fokus të duhur në sovranitetin e Kosovës.
Ai provoi se kishte më shumë të ngjarë se kundërshtarët e tij politikë të shmangnin gabimin e pranimit të një marrëveshje të shpejtë të hartuar nga Uashingtoni ose kërkesën e BE-së që Kosova të mos pranojë këmbënguljen e saj për një “normalizim” të që do të shtynte si çështjen e sovranitetit ashtu edhe premtimi bosh që Kosova mund të bashkohet një ditë me “Evropën”.
Mustafa do të përpiqet ta mbajë Hotin në detyrë aq kohë sa Mustafa të kuptojë lëvizjen e tij të radhës. Një marrëveshje me Haradinaj është e mundur nëse të dy burrat mund të vendosin se si të dy mund të përfitojnë siç kanë planifikuar Thaçi dhe Musatafa. Gjëja e parë që ata do të duhet të bëjnë është të minojnë Albin Kurtin dhe Vetëvendosjen.
Kjo nuk duhet të lejohet të ndodhë.
Kurti kishte kërkuar një zgjedhje të re para se qeveria e lëkundur e Hotit të hynte në zyrë dhe është brenda të drejtave të tij për të kërkuar pasi që tani Thaçi është i akuzuar. Prova e fundit demokratike në Kosovë e vendosi Kurtin dhe partinë e tij në krye të grumbullit politik dhe një i ri duhet të vendosë nëse ai duhet të kthehet atje. Nëse është kështu, ai duhet të jetë edhe një herë Kryeministër. Nëse jo, atëherë Kosova do të shohë se ku dëshirojnë të jenë njerëzit e saj, jo vetëm disa bosë politikë.