Udhëheqësit e BE-së, me pëlqimin e udhëheqësve të Ballkanit Perëndimor, miratuan një Deklaratë në samitin BE-Ballkan Perëndimor në Brdo pranë Kranj, duke riafirmuar angazhimin e BE-së ndaj procesit të zgjerimit dhe duke njoftuar intensifikimin e angazhimit të përbashkët për transformimin e përgjithshëm të Rajon. Deklarata nuk përmend afate apo data në lidhje me vazhdimin e procesit të zgjerimit.
Teksti i Deklaratës nga Brdo pranë Kranj:
1. BE riafirmon mbështetjen e saj të qartë për perspektivën evropiane të Ballkanit Perëndimor dhe mirëpret angazhimin e partnerëve të Ballkanit Perëndimor në perspektivën evropiane, e cila është në interesin tonë të përbashkët strategjik dhe mbetet zgjedhja jonë e përbashkët strategjike.
BE riafirmon angazhimin e tij ndaj procesit të zgjerimit dhe vendimet e tij të marra në bazë të reformave të besueshme të partnerëve, kushtëzimit të drejtë dhe rigoroz dhe meritave të tij.
Ne do të intensifikojmë më tej angazhimin tonë të përbashkët për të çuar përpara transformimin politik, ekonomik dhe social të rajonit, duke pranuar përparimin e bërë nga Ballkani Perëndimor.
Ne gjithashtu kujtojmë rëndësinë që BE mund të ruajë dhe thellojë zhvillimin e vet, duke siguruar aftësinë e saj për të integruar anëtarë të rinj.
2. Partnerët në Ballkanin Perëndimor përsërisin angazhimin e tyre ndaj vlerave dhe parimeve evropiane dhe zbatimit të reformave të nevojshme në interes të njerëzve të tyre. BE -ja mirëpret angazhimin e rinovuar të partnerëve të Ballkanit Perëndimor për parësinë e demokracisë, të drejtave dhe vlerave themelore dhe sundimit të ligjit, dhe për të mbështetur përpjekjet për të luftuar korrupsionin dhe krimin e organizuar, mbështetjen e qeverisjes së mirë, të drejtat e njeriut, barazinë gjinore dhe pakicën te drejtat.
Besueshmëria e këtyre angazhimeve varet nga zbatimi i rëndësishëm i reformave të nevojshme dhe ndërtimi i rezultateve të mira të mbështetura nga komunikimi i qartë dhe i qëndrueshëm publik. Një shoqëri civile e forcuar dhe media e pavarur dhe pluraliste janë përbërës kryesorë të çdo sistemi demokratik dhe ne mirëpresim dhe mbështesim rolin e tyre në Ballkanin Perëndimor.
3. BE-ja është partneri më i afërt i rajonit, investitori kryesor dhe donatori kryesor. Shtrirja dhe shtrirja e kësaj mbështetje të paparë duhet të njihet plotësisht dhe të komunikohet nga partnerët në diskutimin dhe komunikimin e tyre publik.
4. Mbështetja e BE-së do të vazhdojë të lidhet me përparimin e prekshëm në sundimin e ligjit dhe reformat socio-ekonomike, si dhe me respektimin e partnerëve të partnerëve për vlerat, rregullat dhe standardet evropiane.
5. BE-ja mbështet plotësisht angazhimin e ripohuar të partnerëve të Ballkanit Perëndimor për bashkëpunim gjithëpërfshirës rajonal dhe forcimin e marrëdhënieve të mira fqinjësore, përfshirë edhe me shtetet anëtare të BE-së.
Zbatimi i marrëveshjeve dypalëshe në mirëbesim dhe me rezultate të prekshme, përfshirë Marrëveshjen e Prespës me Greqinë dhe Traktatin e Marrëdhënieve të Fqinjësisë së Mirë me Bullgarinë, mbetet e rëndësishme. Për më tepër, nevojiten përpjekje të vendosura për të nxitur pajtimin dhe stabilitetin rajonal, si dhe për të gjetur dhe zbatuar zgjidhje përfundimtare, gjithëpërfshirëse dhe detyruese për mosmarrëveshjet dypalëshe dhe çështjet partnere të rrënjosura në trashëgiminë e së kaluarës, në përputhje me ligjin ndërkombëtar dhe parimet e vendosura, duke përfshirë Marrëveshja e Suksesionit dhe rastet e mbetura të personave të zhdukur dhe çështjet e krimeve të luftës.
6. Ne i mbështesim plotësisht përpjekjet e Përfaqësuesit Special të BE-së për Dialogun Kosovë-Serbi dhe çështje të tjera rajonale në Ballkanin Perëndimor dhe presim përparim konkret nga të dy palët në normalizimin e plotë të marrëdhënieve mes tyre, i cili është vendimtar për stabilitetin dhe zhvillimin gjatë gjithë rajoni ..
7. Kriza COVID-19 vazhdon të ketë një ndikim serioz në shoqëritë dhe ekonomitë tona. Kjo thekson domosdoshmërinë dhe përparësitë e partneritetit tonë të ngushtë dhe efikas. BE, së bashku me shtetet e saj anëtare, ishte me të gjithë pandeminë së bashku me Ballkanin Perëndimor, me mbështetje shëndetësore dhe socio-ekonomike për rajonin në shumën totale prej 3.3 miliardë eurosh të paparë.
Partnerët nga Ballkani Perëndimor janë të përfshirë ngushtë në nismat e BE-së, në veçanti Komiteti i Sigurisë Shëndetësore, Sistemi i Paralajmërimit të Hershëm, Korridoret e Gjelbra dhe Marrëveshja e Përbashkët e Prokurimit.
BE -ja është e gatshme të përmirësojë më tej aksesin në vaksina, diagnostifikim dhe terapi dhe të sigurojë parashikueshmëri dhe qëndrueshmëri më të mirë ndaj krizave të ardhshme.
8. BE gjithashtu njeh mbështetjen e vlefshme të ofruar nga vendet e Ballkanit Perëndimor ndaj njëra-tjetrës dhe BE-së gjatë pandemisë.
Kjo pasqyron solidaritetin dhe mbështetjen reciproke në të cilën bazohet BE-ja. Ky bashkëpunim dhe koordinim duhet të vazhdojë në të ardhmen, përfshirë gjatë gjithë fazës së rimëkëmbjes.
9. BE do të vazhdojë të mbështesë fuqishëm Ballkanin Perëndimor, veçanërisht në lidhje me furnizimin me vaksina.
BE dhe vendet anëtare të saj kanë shpërndarë 2.9 milionë doza vaksinash përmes kanaleve të ndryshme në Ballkanin Perëndimor, dhe më shumë në të ardhmen. BE do të mbështesë planet e vaksinimit për të gjithë partnerët në mënyrë që të arrijnë norma të ngjashme imunizimi deri në fund të vitit 2021 si mesatarja e BE-së.
10. Pas ftesës së udhëheqësve në Samitin e Zagrebit, BE -ja publikoi Planin Ekonomik dhe të Investimeve dhe udhëzimet për zbatimin e Agjendës së Gjelbër për Ballkanin Perëndimor. Plani përcakton një paketë të rëndësishme investimesh që do të mobilizojë rreth 30 miliardë euro për rajonin gjatë shtatë vjetëve të ardhshme, e përbërë nga nëntë miliardë në grante dhe 20 miliardë në investime, me ndihmën e Fondit të ri të Garancisë për Ballkanin Perëndimor.
Maksimizimi i ndikimit të mundshëm të Planit Ekonomik dhe Investimeve (PEI) kërkon që partnerët e Ballkanit Perëndimor të ndërmarrin me vendosmëri reforma ekonomike dhe sociale, si dhe të forcojnë sundimin e ligjit. Plani mund të nxisë rimëkëmbjen dhe konkurrueshmërinë afatgjatë, të gjelbër socio-ekonomike të rajonit, të mbështesë tranzicionin e tij të gjelbër dhe digjital, të nxisë lidhjen e qëndrueshme, integrimin rajonal, tregtinë, dhe gjithashtu të forcojë bashkëpunimin dhe konvergjencën me BE-në, përfshirë qëllimet klimatike.
11. Ne mirëpresim miratimin e fundit të kuadrit ligjor për zbatimin e IPA III, i cili do të vazhdojë të jetë një burim kryesor i asistencës financiare për rajonin, përfshirë Planin Ekonomik dhe të Investimeve.
Komisioni synon të propozojë një paketë investimesh prej 600 milionë eurosh nën IPA 2021 për zbatimin e Planin Ekonomik dhe të Investimeve (PEI) për Ballkanin Perëndimor, duke iu nënshtruar procedurave në përputhje me kornizën e programimit IPA III dhe rregullat e zbatimit.
Së bashku me propozimin prej 500 milionë eurosh të shpallur në korrik, ai do të siguronte një total prej 1.1 miliard eurosh për zbatimin e Planin Ekonomik dhe të Investimeve deri në fund të vitit 2021.
12. Duke riafirmuar angazhimin e udhëheqësve të Ballkanit Perëndimor për të zbatuar plotësisht Agjendën e Gjelbër, ne mirëpresim marrëveshjen për Planin e Veprimit për ta bërë këtë. Në përputhje me Marrëveshjen e Gjelbër, Agjenda është një shtytës kryesor për kalimin në një ekonomi moderne, neutrale ndaj karbonit, rezistente ndaj klimës dhe me burime efikase, për zhbllokimin e potencialit të ekonomisë rrethore, luftimin e ndotjes dhe përmirësimin e menaxhimit të mbeturinave.
Zbatimi i tij i suksesshëm do të kërkojë një angazhim të fortë nga rajoni. Është e rëndësishme të përqendrohen përpjekjet për të siguruar një kalim në kohë dhe efikas nga thëngjilli duke përdorur lëndë djegëse të rinovueshme ose karburante me karbon të ulët. Siguria e energjisë duhet të jetë gjithashtu një përparësi, duke përfshirë diversifikimin e burimeve dhe rrugëve.
BE-ja do të vazhdojë të mbështesë rajonin në zbatimin e Agjendës së Gjelbër dhe zhvillimin e politikave të çmimeve të karbonit në kontekstin e Mekanizmit të Koherencës Ndërkufitare të BE-së (CBAM), përfshirë përmes ndihmës teknike dhe financiare.
13. Plani Ekonomik dhe Investimeve (PEI) jep një shtysë të re për të përmirësuar integrimin në të gjitha dimensionet e tij, si brenda Ballkanit Perëndimor ashtu edhe me BE. BE do të vazhdojë të mbështesë bashkëpunimin gjithëpërfshirës rajonal.
Përpjekje të mëtejshme dhe të vendosura nga udhëheqësit e Ballkanit Perëndimor janë të nevojshme për të përmbushur angazhimin e tyre për krijimin e një tregu të përbashkët rajonal, siç u pajtua në samitin e Berlinit 2020 në Sofje.
Kjo do të ndihmojë rajonin të përparojë në rrugën e tij evropiane dhe të sjellë përfitime të prekshme për qytetarët dhe bizneset. Shfrytëzimi i potencialit të integrimit ekonomik rajonal gjithëpërfshirës është çelësi për nxitjen e rimëkëmbjes socio-ekonomike të rajonit dhe rritjen e përfitimeve të investimeve të marra nga PEI. Nevojitet një angazhim i fortë nga i gjithë rajoni për të përfunduar shpejt negociatat rajonale përkatëse.
14. BE dhe Ballkani Perëndimor bien dakord të rrisin përpjekjet për të përmirësuar integrimin e tregut të Ballkanit Perëndimor me tregun e vetëm të BE. Në këtë kuptim, Planin Ekonomik dhe të Investimeve siguron një bazë solide për operacionalizimin e integrimit të tregut të rajonit brenda tregut të vetëm të BE-së, veçanërisht në fusha të tilla si pagesat ndërkufitare (SEPA), mallrat industriale dhe të konsumit, tregtinë elektronike dhe doganat.
15. Transporti i qëndrueshëm është themeli i integrimit ekonomik dhe social të BE -së dhe Ballkanit Perëndimor. Prioriteti është zhvillimi i mëtejshëm i lidhjeve të transportit në rajon dhe me BE, përmirësimi i efikasitetit dhe sigurisë së shërbimeve të transportit dhe arritja e qëllimeve të lëvizshmërisë së gjelbër dhe të qëndrueshme, veçanërisht në lidhje me lidhjet me hekurudha dhe rrugë ujore të brendshme.
Në kontekstin e lidhjes së qëndrueshme, ne mirëpresim Planet e Veprimit të Komunitetit të Transportit të miratuar kohët e fundit për Hekurudhat, Transportin Rrugor, Sigurinë Rrugore, Lehtësimin e Transportit dhe Transportin Ujor.
16. Duke u mbështetur në zbatimin e suksesshëm të Marrëveshjes Rajonale të Roaming dhe nisjen e regjimit roaming falas në Ballkanin Perëndimor më 1 korrik 2021, ne mirëpresim udhërrëfyesin e roaming, i cili do të krijojë kushtet dhe do të vendosë objektiva të qartë për uljen e kostove të roaming midis BE dhe Ballkanit Perëndimor.
17. Ne mirëpresim konceptin e shiritave të gjelbër të BE-së dhe Ballkanit Perëndimor dhe mbështesim zbatimin e tyre praktik në të gjithë kufijtë përkatës, në respekt të plotë të acquis dhe procedurave të BE-së.
18. Një agjendë e dedikuar për Ballkanin Perëndimor mbi inovacionin, kërkimin, arsimin, kulturën, rininë dhe sportin – “Agjenda e Inovacionit për Ballkanin Perëndimor” – u lansua sot. Ajo do të inkurajojë përsosmërinë shkencore, si dhe do të reformojë sistemet arsimore në rajon, do të krijojë mundësi të mëtejshme për të rinjtë dhe do të parandalojë ikjen e trurit. Ne mezi presim zbatimin e shpejtë të Planit të Veprimit.
19. Puna së bashku me BE-në është një shenjë e qartë e orientimit strategjik të partnerëve tanë. Prandaj, ne ripohojmë pritjen tonë që partnerët do të thellojnë më tej bashkëpunimin e tyre në fushën e Politikës së Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë (CFSP) dhe do të bëjnë përparim të prekshëm dhe të qëndrueshëm drejt përafrimit të plotë dhe veprimit në përputhje me rrethanat, duke përfshirë pozicionet në forumet ndërkombëtare si një pjesë e rëndësishme e rrugën e tyre evropiane.
Ne mirëpresim faktin që disa partnerë tashmë janë në përputhje të plotë me të gjitha vendimet dhe deklaratat e CFSP dhe i inkurajojmë ata që të vazhdojnë ta bëjnë këtë. BE -ja është e gatshme të forcojë më tej dialogun e saj politik mbi çështjet e CFSP.
20. BE dhe Ballkani Perëndimor ndajnë një numër sfidash të sigurisë që kërkojnë veprim të koordinuar. Ne biem dakord të forcojmë bashkëpunimin tonë në çështjet kryesore të sigurisë, përfshirë në nivelin operacional, duke u bazuar në punën e bërë sipas Agjendës së Prioritetit të Sofjes. Partnerët tanë premtojnë të demonstrojnë përkushtimin e tyre ndaj sigurisë së përbashkët dhe të vazhdojnë zhvillimin e instrumenteve efektive për bashkëpunim brenda Ballkanit Perëndimor.
Ata kanë demonstruar përkushtimin e tyre ndaj Politikës së Përbashkët të Sigurisë dhe Mbrojtjes (CSDP), duke kontribuar në misionet dhe operacionet e BE-së, dhe ne do të punojmë së bashku për të zhvilluar më tej aftësitë dhe aftësitë e tyre, veçanërisht përmes Instrumentit Evropian të Paqes.
BE gjithashtu do të rrisë angazhimin e saj në fusha të tilla si hapësira dhe lëvizshmëria ushtarake për të lehtësuar qasjen në ndihmën civilo-ushtarake në rajon në rast të një pandemie dhe fatkeqësish natyrore.
21. Ne do të forcojmë bashkëpunimin tonë në trajtimin e dezinformatave dhe kërcënimeve të tjera hibride, të cilat burojnë në veçanti nga aktorët e vendeve të treta që kërkojnë të minojnë perspektivën evropiane të rajonit.
BE dhe Ballkani Perëndimor do të forcojnë bashkëpunimin në ndërtimin e elasticitetit, forcimin e sigurisë sonë kibernetike kolektive dhe diplomacisë kibernetike, si dhe rritjen e ndikimit të komunikimit tonë strategjik.
22. Ne përgëzojmë partnerët tanë për përpjekjet e tyre të vazhdueshme dhe bashkëpunimin konstruktiv në fushën e migrimit, të cilat kanë dhënë rezultate të qarta. Menaxhimi i migrimit është një sfidë e zakonshme që BE dhe Ballkani Perëndimor duhet ta trajtojnë së bashku, në partneritet të ngushtë.
23. Bashkëpunimi ynë në adresimin e sfidave të migrimit ka treguar vlerën e tij dhe do të vazhdojë të zhvillohet. BE -ja është e gatshme të vazhdojë angazhimin e saj dhe të forcojë mbështetjen e saj përmes një qasjeje të përshtatur dhe gjithëpërfshirëse. Fushat në fokus duhet të përfshijnë përmirësimin e sistemit të azilit, luftimin e kontrabandës së migrantëve dhe migrimit ilegal, proceset e kthimit, menaxhimin e kufirit, shkëmbimin e informacionit dhe kapacitetet e pritjes.
Partnerët gjithashtu duhet të punojnë më tej për të përmirësuar sistemin e kthimit, duke përfshirë përfundimin e marrëveshjeve të ripranimit me vendet kryesore të origjinës. Bashkëpunimi i ndërsjellë në kthim do të thellohet, duke maksimizuar përdorimin e kornizave ekzistuese dhe kanaleve në dispozicion.
Bashkëpunimi me Frontex, Zyrën Evropiane për Mbështetjen e Azilit dhe Europol gjithashtu duhet të intensifikohet. Marrëveshjet e mbetura të statusit të Frontex duhet të lidhen pa vonesë.
24. Duke pasur parasysh seriozitetin e situatës në Afganistan, BE do të punojë ngushtë me të gjithë partnerët e saj, përfshirë Ballkanin Perëndimor, për të adresuar sfidat e reja dhe, kur është e përshtatshme, për të koordinuar përgjigjet e përbashkëta.
25. Terrorizmi, radikalizimi dhe krimi i organizuar vazhdojnë të përbëjnë një kërcënim serioz të sigurisë për BE-në dhe rajonin në tërësi.
Ne bëjmë thirrje për forcimin e mëtejshëm të bashkëpunimit në luftën kundër terrorizmit dhe shtypjen e ekstremizmit të dhunshëm, përfshirë parandalimin e financimit të terrorizmit dhe parandalimin e radikalizimit.
Ne ritheksojmë rëndësinë e marrjes së veprimeve vendimtare për të luftuar krimin e rëndë dhe të organizuar, në veçanti trafikimin dhe trafikimin e njerëzve, pastrimin e parave, kultivimin e drogës dhe trafikimin e qenieve njerëzore.
26. BE-ja është plotësisht e angazhuar për të parandaluar tregtinë e paligjshme dhe tregtimin e armëve të vogla dhe armëve të lehta dhe municioneve dhe do të vazhdojë të mbështesë Ballkanin Perëndimor në këtë fushë, përfshirë në kontekstin e udhërrëfyesit për Ballkanin Perëndimor kundër tregtisë së paligjshme në armë zjarri.
27. Për të promovuar më tej interesat tona të përbashkëta, ne shprehim gatishmërinë tonë për të forcuar dhe përmirësuar dialogun e rregullt politik me rajonin.
Në këtë kontekst, ne mirëpresim mbajtjen e samitit BE-Ballkani Perëndimor si një ngjarje e rregullt. Ne mezi presim samitin e ardhshëm në 2022.
28. BE dhe Ballkani Perëndimor duhet të punojnë së bashku për të përmbushur sfidat që do të përcaktojnë brezat. Ne mirëpresim nismat e Ballkanit Perëndimor për të kontribuar në të menduarit për të ardhmen e kontinentit tonë. Ne mbetemi të përkushtuar për të dëgjuar të gjithë evropianët për çështjet që janë të rëndësishme për të gjithë ne – mbrojtjen e qytetarëve dhe lirive, zhvillimin e një baze të fortë dhe të gjallë ekonomike, avancimin e tranzicionit të gjelbër dhe digjital, sundimin e ligjit, një Evropë të drejtë dhe sociale, forcimin e Evropës elasticiteti dhe udhëheqja globale e rolit të Evropës.
29. Ne mirëpresim partnerët tanë në Ballkanin Perëndimor që të harmonizohen me pikat e mësipërme.