Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti shtyu çështjen e vendit të tij për anëtarësimin në BE dhe NATO, duke i thënë AFP-së se pushtimi rus i Ukrainës nënkuptonte se të dyja organizatat duhet ta bënin më të lehtë dhe më të shpejtë për anëtarësimin e vendeve kandidate.
“Është tronditëse”, tha Kurti gjatë një interviste këtë javë në kryeqytetin e Kosovës, Prishtinë.
“Është e vështirë të besosh atë që po shihni – por askush nuk mund të pretendojë se është i befasuar.”
Pas pushtimit rus të Ukrainës, Kurti po i bën thirrje Bashkimit Evropian dhe aleancës ushtarake të NATO-s të udhëhequr nga SHBA-ja që të forcojnë krahun e tyre jugor në Ballkanin Perëndimor duke lejuar anëtarësim më të shpejtë në blloqet e tyre.
“Në këtë situatë të jashtëzakonshme nuk mund të sillemi normalisht”, ka thënë Kurti. “Prandaj, edhe anëtarësimi në BE dhe anëtarësimi në NATO nuk mund të bëhen në mënyrat e vjetra. Është e domosdoshme që Brukseli, si kryeqyteti i NATO-s dhe BE-së, të rimendojë një mënyrë të re zgjerimi në Ballkanin Perëndimor”, tha ai.
Kurti ka kohë që ka bërë presion për ta futur Kosovën në të dyja institucionet, por është përballur me rezistencë nga një pjesë e vogël e vendeve si në BE ashtu edhe në NATO.
Ndërkohë, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi, Shqipëria dhe Serbia janë në faza të ndryshme të procesit të anëtarësimit në BE.
Megjithatë, disa anëtarë të bllokut, duke përfshirë Spanjën dhe Greqinë, nuk e njohin sovranitetin e Kosovës, duke bllokuar në fakt çdo rrugë për anëtarësim.
E njëjta çështje po bllokon përpjekjet e Kosovës për t’u anëtarësuar në NATO.
Putin “është i paparashikueshëm”
Por përballë pushtimit rus të Ukrainës, Kurti argumenton se tani është koha për të rishqyrtuar supozimet e vjetra.
Moska ka qenë një kundërshtar i ashpër i Kosovës që nga lufta në vitet 1990, kur aleati i vjetër i Rusisë, Serbia, pa forcat e saj të sigurisë të largoheshin nga territori me ndihmën thelbësore të sulmeve ajrore të NATO-s.
Pozicioni i Rusisë në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara ka bllokuar çdo shans që shpallja e njëanshme e pavarësisë së Kosovës në vitin 2008 të marrë njohje formale – kjo ka zemëruar Prishtinën.
Me Rusinë që tani i nënshtrohet sanksioneve të gjera pas pushtimit të Ukrainës, Kurti tha se ishte koha e duhur për një rishikim nga NATO dhe BE-ja – pjesërisht për të mbështetur mbështetjen në Evropën Juglindore, ku Rusia mbetet me ndikim.
Perëndimi duhej të merrte parasysh natyrën e presidentit rus Vladimir Putin, argumentoi ai.
“Presidenti i Rusisë është i paparashikueshëm”, tha Kurti. “Ai është udhëheqësi i luftës dhe jo udhëheqësi i paqes”.
Putin, argumentoi ai, “do të përdorë faktorët dhe aktorët që ai kontrollon edhe në Ballkanin Perëndimor”.
Putini mbetet më me ndikim në Serbinë rivale të Kosovës, ku presidenti Aleksandar Vuçiq ka refuzuar të vendosë sanksione ndaj Moskës pas pushtimit të Ukrainës.
Duke qenë se do të synojnë konflikte të reja, Ballkani Perëndimor në përgjithësi dhe Kosova në veçanti janë në rrezik”, paralajmëroi Kurti.
“Në të kaluarën, presidenti rus na përmendte një herë në muaj. Tani ai na përmend disa herë në javë”.
Përhapja në Ukrainë
Vetëm disa ditë pas pushtimit rus të Ukrainës muajin e kaluar, ministri i mbrojtjes i Kosovës, Armend Mehaj gjithashtu bëri thirrje për anëtarësim të përshpejtuar në NATO.
Ai gjithashtu donte një bazë të përhershme amerikane në territor për të “garantuar paqen, sigurinë dhe stabilitetin në Ballkanin Perëndimor dhe më gjerë”.
Edhe me peshën e tyre minimale ekonomike dhe politike, Kosova i ka ofruar mbështetjen e saj Ukrainës, pavarësisht refuzimit prej vitesh të Kievit për të njohur pavarësinë e Kosoves.
Javën e kaluar, Kosova dënoi pushtimin “e paligjshëm, të paprovokuar dhe të pajustifikuar” të Rusisë në Ukrainë, dhe planet janë duke u hedhur për të mirëpritur mijëra refugjatë ukrainas në vend.
“Ne gjejmë shumë ngjashmëri me situatën tonë para një çerek shekulli”, tha Kurti.
“Një fqinj shumë më i madh donte të pushtonte, shtypte dhe diskriminonte kundër jush duke krijuar aparteid.”