Gazeta “Frankfurter Allgemeine Zeitung”, i ka kushtuar vëmendje lajmit për rifillimin e dialogut mes Kosovës dhe Serbisë.
“FAZ” shkruan se me takimin e së enjtes me kryeministrit të Kosovës Avdullah Hotit dhe atij serb Aleksandar Vuçiq në Bruksel, Bashkimi Evropian ka marr “vendin e shoferit”, përcjell Bota sot.
Gazeta shkruan se qëllimi i rinisjes së dialogut të ndërprerë në nëntor 2018, ka për qëllim normalizimin e marrëdhënieve mes të dyja vendeve dhe futjen e tyre në BE.
Media nuk lë pa përmendur as idenë e shkëmbimit të territoreve, për të cilën shkruan se po frikëson shumicën e vendeve të BE-së, për destabilizim të mundshëm në Ballkan.
Artikulli i plotë i “FAZ”:
BE është përsëri në vendin e shoferit
Presidenti serb dhe Kryeministri i Kosovës u takuan për herë të parë personalisht në Bruksel – pasi i Dërguari Special i Amerikës Grenell moderoi negociatat. Qëllimi i dialogut: normalizimi i marrëdhënieve.
Të enjten pasdite, Presidenti serb Aleksandar Vuçiq dhe Kryeministri i Kosovës Avdullah Hoti u ulën në një tryezë për herë të parë. Të dy kishin ardhur në Bruksel për të rifilluar dialogun midis dy vendeve, i cili ishte ndërprerë në nëntor të vitit 2018. Takimi u moderua nga shefi i politikës së jashtme të BE Josep Borrell dhe i dërguari i posaçëm i Ballkanit Miroslav Lajçak, pas një video-konferencepërgatitore të dielën.
“Unë jam i kënaqur që shoh që Bashkimi Evropian është përsëri në vendin e shoferit në këtë proces”, tha Borrell në fillim. Ai bëri thirrje për “kompromis dhe pragmatizëm”. Rezultatet e shpejta nuk priteshin, natyrisht. Diplomatët theksuan se takimi ishte vetëm fillimi i një procesi të gjatë dhe të vështirë.
Qëllimi: Afrimi i mëtutjeshëm me BE-në
Siç njoftoi Lajçak pas takimit pesë-orësh, pati dy çështje. Nga njëra anë, tema e të zhdukurive dhe me njerëzve që ikën dhe u kthyen në luftën e Kosovës. Së dyti, bashkëpunimi më i ngushtë ekonomik. “Jam i lumtur që pas shkëmbimit të parë të pozicioneve, të dy udhëheqësit janë gati sot të vazhdojnë të punojnë intensivisht në nivelin e ekspertëve javën e ardhshme”, tha diplomati sllovak. Takimi tjetër i shefave është planifikuar për në fillim të shtatorit në Bruksel.
Qëllimi i këtij “dialogu të financuar nga BE-ja midis Beogradit dhe Prishtinës”, siç quhet zyrtarisht, është të pajtojë interesat e të dy palëve, gjë që do t’i lejojë ata të afrohen më afër BE-së dhe të anëtarësohen.
Serbia ka qenë kandidate për pranim që nga 2012 dhe Kosova po përpiqet për këtë status. Kuadri negociues për Serbinë në vitin 2014 përcaktonte që të dy palët do të duhet të përfundojnë një marrëveshje juridikisht detyruese për “normalizimin e plotë të marrëdhënieve” deri në fund të negociatave të pranimit.
BE-ja nuk kërkoi në mënyrë të qartë që Beogradi të njohë Republikën e Kosovës, por ajo do të duhet t’i thotë lamtumirë miratimit në kushtetutën e saj që e bën Kosovën një pjesë integrale të Serbisë. Kjo gjithashtu do të thotë që Kosova mund të anëtarësohet në organizata ndërkombëtare.
Dialogu i udhëhequr nga BE-ja filloi në vitin 2011 dhe tregoi rezultate të mira në vitet e para. Të dy palët lidhën 33 marrëveshje, të cilat kryesisht rregulluan çështjet teknike të bashkëpunimit, nga tregtia në telekomunikacion dhe energji deri në menaxhimin e kufijve. Më të rëndësishmet ishin marrëveshjet e prillit 2013 dhe gushtit 2015 për një statut të autonomisë për komunitetet me shumicë serbe në Kosovë. Në kthim, Beogradi përfundoi strukturat e mëparshme paralele në vend.
Hoti është ulur në tryezë për shqiptarët
Sidoqoftë, ky proces dështoi kur Gjykata Kushtetuese e Kosovës e anuloi marrëveshjen në fund të vitit 2015. Pas kësaj, dialogu midis dy palëve shënoi pak përparim dhe zbatimi i marrëveshjeve gjithashtu u vonua. Në nëntor 2018 ai u anulua nga Beogradi. Prishtina kishte ngritur tarifa të larta ndëshkuese ndaj Serbisë, e cila bllokoi hyrjen e saj në Interpol.
Bisedimet ishin të mundshme përsëri kur Prishtina hoqi dorë nga tarifat në prill të këtij viti. Sidoqoftë, kjo u udhëheq fillimisht nga i dërguari special amerikan Richard Grenell. Ideja për një shkëmbim të tokës – veriu i Kosovës në Serbi, lugina shqiptare e Preshevës në jug të Serbisë për në Kosovë – që të dy presidentët kishin diskutuar tashmë në vitin 2018. Sidoqoftë, shumica e vendeve të BE-së e refuzojnë këtë, sepse kanë frikë nga destabilizimi i mëtejshëm i Ballkanit.
Me akuzën ndaj Presidentit të Kosovës Hashim Thaçi për krime lufte, rrethanat kanë ndryshuar në mënyrë dramatike: Hoti ka qenë në tryezë për shqiptarët vetëm për disa javë – dhe kjo tryezë është në Bruksel, jo në Uashington.