Që Greqia është një shtet artificial me doktrinë fetare është thënë shpesh, prej shumë studjuesve apo dëshmitarëve që panë nga afër transformimin e popullsis multietnike në greqi, në një shtet të ri. Të cilit ju veshën të gjithë ato atribute që do ti pëlqenin krijuesve të saj, për ta bërë atë djepin e qytetërimit të cilit donin t’i referoheshin.
Një fakt të cilin nuk mund ta fshinë dhe ta fshehin dotë grekët është se gjuha dominante në Athinë dhe në shumicën e greqis ishte shqipja.
Grekët ashtu si “vëllezërit” e tyre shpirtëror serbët, mund të irritohen kur thuhen këto të vërteta nga ne shqiptarët, por kur thuhen nga vetë vendasit e tyre që kanë një integritet të lartë intelektual. Nuk besoj se kanë cfarë të thonë. Më posht po ju sjellë dëshmin e shkrimtarit grekë Nikos Dimou.
Nikos Dimou
Është faji i një Gjermani, tha z. N.Dimou rreth krenarisë Greke në këtë çështje. Ai i referohej Johann Ëinckelmann, një historian arti Gjerman i shekullit të XVIII, vizioni i të cilit rreth Greqisë së lashtë si “e populluar nga njerëz të bukur, të gjatë, bjondë, të zgjuar, simbol i perfeksionit” ishte në një farë mënyre e detyruar në vend në menyrë që të formonte identitetin modern Grek.
“Ne flisnim Shqip dhe e quanim veten Roman, por Johann Ëinckelmann, Gëte, Hugo, Deloakrua na thanë “jo ju jeni helenë, pasardhës direkt të Platonit dhe Sokratit” dhe kjo i vuri kapakun. Nëse një vend i vogël dhe i varfër ka një peshë të tillë mbi supe, nuk do të mëkëmbet kurrë.
Ky mit e bëri të nevojshme që gërmuesit në Akropoli gjatë shekullit të XIX, të fshinin gjurmët e osmanëve dhe të paraqisnin atë si vend i clasicismit. Erekteoni kishte qenë harem dhe Parthenoni xhami. “Por arkeologjia greke ka qenë gjithmonë një lloj fantazie” tha Antonis Lakos një historian i dëgjuar grek. Argumenti i repatriation (rikthim ne vendin e origjines), bazimi në pretendimet e integritetit historik, e deformon historinë.
ENGLISH
It’s the fault of a German,” Mr. Dimou said about Greek pride in this cause. He ëas referring to Johann Ëinckelmann, the 18th-century German art historian ëhose vision of an ancient Greece “populated by beautiful, tall, blond, ëise people, representing perfection,” as Mr. Dimou put it, ëas in a sense imposed on the country to shape modern Greek identity.
“We used to speak Albanian and call ourselves Romans, but then Winckelmann, Goethe, Victor Hugo, Delacroix, they all told us, ‘No, you are Hellenes, direct descendants of Plato and Socrates,’ and that did it. If a small, poor nation has such a burden put on its shoulders, it ëill never recover.”
This myth required excavators on the Acropolis during the 19th century to erase Ottoman traces and purify the site as the crucible of classicism. The Erechtheion had been a harem, the Parthenon a mosque. “But Greek archaeology has alëays been a kind of fantasy,” Antonis Liakos, a leading Greek historian, noted the other day. The repatriation argument, relying on claims of historical integrity, itself distorts history.